تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان

تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان از واجب ترین اموری است که والدین می بایست به انجام آن همت بگمارند. فرزندان شما از روزی که چشم به جهان باز می­کنند، با چالش­ های زیادی مواجه می­شوند. ارتقای مهارت ­های اجتماعی و سر و کار داشتن با دنیای اطرافشان، می­تواند بخش مهمی از موفقیت­ ها و شادی­شان، و حتی مهم­تر از نتایج تحصیلات دانشگاهی شان باشد. به عنوان مثال، گفتگوی مؤثر، ارتباط برقرار کردن با غریبه­ ها، شروع مکالمه، گوش کردن فعال و ادامه دادن صحبت، مسئول رفتار خود بودن، دوست­یابی(و نگه داشتن دوستان)، ارتباط برقرار کردن با موقعیت­های ناخوشایند، سر به سر دوستان گذاشتن، عدم محبوبیت یا مورد بی مهری واقع شدن، و … از جمله مهارت های اجتماعی به شمار می روند. بعضی از بچه ­ها، به صورت ذاتی اجتماعی هستند. با این حال، اجتماعی بودن هنری است که در هر روز از فرآیند رشد تقویت می­شود. آموزش، فراگرفتن و تقویت مهارت­ های اجتماعی در کودکان و برقراری ارتباط مناسب وظیفه ­ی بزرگ والدین است.

در ادامه چند راه برای بهبود مهارت­ های اجتماعی در بچه­ ها بیان و بررسی می شوند

روشهای تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان

1. آنها را به برقراری تماس چشمی تشویق کنید:
   وقتی با کسی صحبت می کنید، کودک تان را تشویق کنید تا برای برقراری ارتباط مؤثر و نیز به منظور بنا نهادن اعتماد به نفس، در حین صحبت، تماس چشمی با او داشته باشد. کودک نوپای شما برای افزایش سطح این مهارت خود نیاز دارند که هر روز تمرین کنند. بازی­هایی نظیر “مسابقه زل زدن” رو امتحان کنید و به کودکتان بگویید با عروسک­هایش صحبت کند یا در حالی که به چشمان شما زل زده است، برای شما داستان تعریف کند.
2. احساسات را به آنها بیاموزید:
   اجازه بدهید فرزندتان احساسات مختلفی را تجربه کند؛ لذت، خشم، ناامیدی، هیجان، شیطنت، مرموز بودن، عصبانیت، خستگی، بیزاری، وحشت، خطر، و … . بازی ” احساس را حدس بزن” را با تغییر چهره یا گرفتن عکس آن احساس و حالت مقابل چهره تان بازی کنید. این بازی به آنها در تشخیص دادن احساسات و بیان بهتر آنها به ویژه هنگامی که با سایر افراد و کودکان هستند، کمک خواهد کرد. آنیتا، مادر دو پسر می­گوید:
   برای آموزش احساسات به بچه ها، مهم این است که ما با فرزندانمان درباره اینکه چه چیزی ما را شاد یا غمگین می­کند گفتگو کنیم. در نتیجه وقتی کار اشتباهی می­کنند، مستقیماً به آنها می­گویم که من ناراحتم.
3. آنها را به حرف بکشانید
   کودکان شما باید یاد بگیرند به صورت کلامی یا غیر کلامی، احساسات خود را بیان کنند، با دیگران تعامل داشته باشند، و به محرک­های اجتماعی پاسخ دهند. به کودکانتان کمک کنید تا احوالپرسی و پاسخ­های مناسب را یاد بگیرند. کودکان ممکن است برای تعامل مناسب با دیگران، غلبه بر کمرویی، مدیریت شرایط و پاسخدهی و بیان احساسات صحیح خود نیاز به کمک و راهنمایی داشته باشند. اجازه بدهید کودکان تان بدانند آنها برای صحبت کردن، سؤال پرسیدن، برطرف کردن نیازها و تمایلات و اعتقادات و ایده ­هایشان آزاد هستند. به عنوان والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ هر روز با آنها صحبت کنید و از کلمات زیادی مانند : لطفاً، اجازه بده، متشکرم، معمولاً و … استفاده کنید
4. مکالمه کردن را به آنها یاد بدهید.
   اساساً مهارت مذاکره، برای ارتقای اجتماعی ضروری است. کودکان بزرگتر غالباً از اینکه چگونه باید مکالمه کنند، مطمئن نیستند. با کودکتان درباره مهارت­ های اساسی مذاکره صحبت کنید. بگذارید که آنها ضمن صحبت و تمرین مکالمه با شما، محدوده لغات خود را بالا ببرند. همچنین با کودک تان درباره اینکه چطور وارد یک مذاکره شوند، صحبت کنید.
5. به کودکان فضا بدهید.
   یک کودک تنها ممکن است برای تعامل با جهان دچار مشکل باشد. به فرزندانتان اجازه بدهید با گروه­های مناسب و مختلفی از مردم ارتباط داشته باشند. کودکانی که فاقد مهارت­ های اجتماعی هستند، عموماً برای فهمیدن احساسات و تعامل با سایرین دچار مشکل هستند. بنابراین انجام فعالیت­هایی که به آنها احساس راحت­تری در برخورد با این موقعیت­ها بدهد، ایده مناسبی هستند. مدرسه ­ها و گروه­های بازی، کلاس­های سرگرمی، زمین­های بازی، فعالیت­های ورزشی و … می­تواند به آنها فرصتی برای اجتماعی شدن بدهد. وقتی کودکان در کنار هم جمع می­شوند، مهارت­ های بین فردی آنها رشد می­کند که اساس شخصیت آنها می­شود. خاطرتان باشد که کودکان آن چرا که می بینند، یاد میگیرند. لذا خودتان هم این مهارت ها را داشته و جلوی آنها انجام دهید.
6. آنها را برای مهارت­ های اجتماعی بیشتر و بالاتر آماده کنید.
   کودکی که می­تواند با دیگران ارتباط برقرار کند و احساسات خود را بدون ترس بیان کند، برای مواجهه با چالش­های پیچیده­ای که در بزرگسالی خواهد داشت، آماده شده است. اجازه بدهید کودکتان راه­های ارتباطی خوب را حفظ کند و مهارت­ هایی مانند مذاکره، حل مشکلات و تعارض­ها، ارتباط­های غیر کلامی، جرأت، چانه زدن، صحبت کردن در جمع، و … را بیاموزد.
7. همدلی را به آنها بیاموزید.
   همدلی یکی از مهمترین مهارت­ های اجتماعی است. کودکان عموماً نمی­توانند خود را به جای دیگران قرار دهند. تلاش کنید تا به کودکان مهارت همدلی را بیاموزید. کودکان را تشویق کنید تا از تخیل خود استفاده کنند. آنها را مجبور کنید که خود را در سناریوهای مختلفی تصور کنند. در طول روز مترصد فرصت­های یادگیری باشید. هنگام تماشای تلویزیون یا فیلم از کودکتان بپرسید هریک از شخصیت­های فیلم چه احساسی دارند و چرا. آنها را تشویق کنید که خود را در موقعیت­های مشابه قرار دهند و درباره اینکه چه احساسی دارند، فکر کنند.

همانگونه که میبینیم، تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان سبب می شود که خودمان هم احساس نیاز کنیم که می بایست با مطالعه به فراگیری این مهارت ها بپردازیم.

منابع:

1. The Development of Empathy: How, When, and Why Nicole M. McDonald & Daniel S. Messinger University of Miami Department of Psychology 5665 Ponce de Leon Dr. Coral Gables, FL 33146, USA
2. https://flintobox.com/blog/parenting/5-ways-to-improve-your-childs-social-skills-parenting