آنچه در این مطلب می آموزید:
چگونه مهارت نه گفتن را به کودکان آموزش دهیم؟ یکی از مهمترین مهارتهایی که امروزه چه کودکان و چه بزرگسالان باید بیاموزند، مهارت نه گفتن است. نه به خواسته های بیجا موجب حفظ آرامش روحی و امنیت روانی و جسمی در کلیه افراد می شود.
برخی والدین به فرزندان خود می آموزند که همیشه باید به حرف بزرگترها گوش کرد و همیشه حق با بزرگترهاست. اما در واقع، این آموزش کاملاً غلط است و کودک باید یاد بگیرد که گاهی هم به خواسته های دیگران «نه» بگوید، چون در غیر این صورت کودک خود را تسلیم هر نوع خواسته ی بیمارگونه و آزاردهنده ای خواهد کرد.
آموختن این مهارت به کودک باعث بالا رفتن عزت نفس او و همچنین افزایش حرمت ها و حریم خصوصی کودک می شود. از آنجا که این مهارت ضروری است لازم است که والدین به عنوان الگویی خوب در این زمینه عمل کرده و با اجرای به موقع آن به کودکان آموزش در این خصوص را ارایه دهد.
موقعیتها/ حالتهایی برای مهارت «نه گفتن»
در طول زندگی هر یک از افراد در موقعیتهای مختلف مورد پیشنهادهای مختلف قرار می گیرند که بنا به اقتضا، تمایلی به انجام آن پیشنهادات ندارند؛ لذا داشتن این مهارت کمک بسیار شایانی است در مدیریت خواسته ها و پیشنهادهای مطرح شده از سوی دیگران.
عکس العمل کودک در مقابل خواسته ها و پیشنهادات مطروحه ممکن است حالت های مختلفی داشته باشد:
- الف) کودک در رو دربایستی قرار گیرد و نتواند نه بگوید.
- ب) کودک به طور نا واضح نه بگوید.
- ج)کودک نه به درخواست را مطرح کند.
در ادامه به تشریح هریک از حالتهای فوق می پردازیم:
حالت اول رو در بایستی
ممکن است به عللی از جمله خجالت و یا جایگاه ویژه ای که شخصِ مقابل نزد کودک دارد، به طور کامل از نه گفتن اجتناب کند. در این صورت با این که تمایلی به پذیرش آن درخواست ندارد، اما خواسته ی شخص مقابل را پذیرفته و به درخواست طرف مقابل جواب مثبت می دهد. به این حالت در اصطلاح رو در بایستی نیز گفته میشود.
حالت دوم: نه غیر واضح
کودک شما همچنان با درخواست و پیشنهاد مورد نظر مخالف است، اما ابراز مخالفت کودک خیلی واضح نیست. کمی ابراز مخالفت می کند اما در نهایت شخص مقابل با ارایه استدلال و یا وعده و وعید نظر موافق کودک را جلب می کند.
به عنوان مثال شاید یکی از دوستان کودک از او اسباب بازی ای را بخواهد که کودک تمایلی به دادن آن را ندارد. دوست کودک با اصرارهای فراوان و دادن وعده و وعید موافقت او را جلب و اسباب بازی را از کودک می گیرد و بدون ادا کردن قول هایش کودک را در فشار روانی قرار می دهد.
حالت سوم: نه گفتن قاطعانه
در این حالت، کودک به راحتی به درخواستی که از سوی شخص مقابل مطرح می شود و تمایلی به انجام آن ندارد، نه میگوید.
در این حالت کودک به خوبی به مهارت نه گفتن تسلط دارد و می تواند با روابط اجتماعی قوی بدون آن که شخص مقابل ناراحت شود و یا کودک را با اصرارهای بیجا مجبور کند، از خواسته اش منصرف کند
روش های جهت مهارت «نه گفتن»
اگر درصدد پرورش این مهارت در کودکمان هستیم می توانیم قدمهای زیر را طی کنیم:
- به کودک بیاموزیم که می تواند با ذکر دلیل به انجام کاری نه بگوید، اگر کودک دلیلی برای نه گفتن داشته باشد، به خوبی می تواند نه بگوید. همانطور که والدین در قبال پاسخ منفی که درخواستهای کودک می دهند دلیل آن را بیان می کنند، کودک نیز می آموزد که به خواسته های دیگران نیز با دلیل نه بگوید. برای مثال وقتی کودکی به خوردن چیبس به پدر و مادر اصرار می کند، مادر پاسخ می دهد: نه نمی توانم برایت چیبس بخرم به دلیل آن که زیادی خوردن آن برای سلامتی ات مضر می باشد.
- به کودک بیاموزیم قبل از پاسخ دادن به هر درخواستی به خوبی در مورد آن فکر کند و به خود فرصت دهد تا بتواند جوانب مختلف درخواست را بررسی کند و در صورت تمایل به درخواست پاسخ مثبت و یا منفی دهد.
- به کودک بیاموزیم که در تصمیماتش قاطعانه عمل کند و بعد از تصمیم گیری خود را در مقابل تصمیم گرفته شده مورد قضاوت و یا سرزنش قرار ندهد و در رو در بایستی قرار نگیرد.
- «نه» گفتن را از خانه آغاز کنیم. اگر والدین در خانه به تمامی خواسته های کودک پاسخ مثبت ندهند، به کودک می آموزند که او هم می تواند به همه ی خواسته ها پاسخ مثبت ندهد و مورد شماتت و سرزنش نیز قرار نگیرد. کودکی که به موقع نه می شنود، به راحتی می تواند مهارت نه گفتن را نیز بیاموزد.
- کودکان را در تصمیمات گرفته شده در زمینه نه گفتن همراهی کرده و مورد تشویق و حمایت قرار دهیم.
- به کودک بیاموزیم در صورت امکان بعد از هر نه گفتن راهکار مناسبی را به شخص مقابل ارایه دهد.
برای مثال کودک شما سرما خورده و شما به کودک تأکید کرده اید که از خوردن چیزهای سرد پرهیز کند، دوست کودک به او پیشنهاد می کند که همراه هم بروند و بستنی بخورند. کودک با آموزه هایی که از پدر و مادر کسب کرده باید قاطعانه به دوست خود پاسخ نه را بدهد و پیشنهاد کند که می تواند با دوستش همراهی کند و به خرید بروند ولی کودک خوراکی که مناسب حال جسمی خودش است را تهیه کند.
با استفاده از این روش با حفظ احترام و عزت نفس خود می تواند روابط اجتماعی سالم و امنی را با دیگران برقرار نماید.
